ABDÜLKADİR SELVİ - HAMDİ ATEŞ / ANKARA
Dış Ticaretten Sorumlu Devlet Bakanı Kürşad Tüzmen, faizlerin hâlâ 10 puan yüksek olduğunu söyledi. Tüzmen, "Enflasyonumuz yüzde 8, faizimiz yüzde 18. Açıktan yüzde 10 bir kazanç var. Reel enflasyonla, reel faiz arasındaki fark bu kadar farklı olamaz. 1-2 puan olabilir ama dünyanın başka hiçbir ülkesinde böyle bir kazanç yok" diye konuştu. İhracatçının feryat ettiğini vurgulayan Tüzmen, aşırı değerli TL nedeniyle ihracatçının ithalatçı olduğunu ve işten çıkarmaların başladığını belirterek, "Sorun ekonomik boyuttan sosyal boyuta kayıyor" dedi. Yeni Şafak'ın sorularını cevaplayan Bakan Tüzmen, ekonominin durumundan kriz tehlikesine, cari işlemler açığının artmasından kur pohitikasına kadar kadar pek çok konuda önemli açıklamalar yaptı. Tüzmen'in açıklamalarından satır başları şöyle:

"Söylüyorum ama sonuç değişmiyor"

Cari işlemler açığı artıyor. Ben bunları defalarca söylemekten sıkıldım. Sonuç değişmedikten sonra konuşmanın da fazla bir anlamı yok. Biz devlet adamları olarak daha önceden ileriyi görüp, ona göre tedbir alması gereken insanlarız. Doğruları söylemek zorunda olduğum için ben bunları ifade ettim. Deneme-yanılmanın en pahalı metot olduğunu söylerim. Bir denklemde değişkenler ve katsayıları değiştirmediğiniz zaman sonuç da değişmez.

"Şimdilik endişe edilecek durum yok"

Kriz birden bire olmaz, önce gösterir sonra yavaş yavaş gelir. Dış ticaret açığı cari işlemler açığını tetikler. Ama dış ticaret açığının toplam dış ticarete oranı yüzde 22'ler civarında. 2000 yılında dış ticaret açığının toplam dış ticarete oranı yüzde 32'ler civarındadır. 1996'da bu oran yüzde 30'un üzerindeydi. Yani dış ticaret açığının toplam ticarete oranı henüz endişe edilecek boyuta gelmiş değil. Cari işlemlere baktığımız zaman; bu sene 40 milyar dolar civarında bir açığımız olacak. Bunun 18-20 milyar dolar turizm geliri, 7 milyar dolar müteahhitlik geliri, 3.5 milyar dolar işçi dövizleri gibi kalemler olacağı için cari işlemler açığının da daha rahat sürdürülebilmesini sağlayacaktır.

"Bu feryada kulak verelim"

İhracatçımızın feryadına kulak verme zamanı gelmiştir. Bugünlerde çok fazla ithalat yapıyoruz. Şimdi ara malı girişi yüzde 64'lerden yüzde 74'lere çıkmış durumda. Dışarıdan gelen bu ara malı da bizim içerideki ara malı üreticimizi engellediği için sosyal boyutu olan bir sorun ortaya çıkarıyor. Bu da işsizlik. İşsizlikle mücadele bu kurun yardımcı olduğunu söyleyemem. Dış ticareti bilenler ihracattan para kazanamadıkları için ithalatçı oldular; tehlike budur. Ara malı üretenler ara malı ithalatçısı oldular. İşçiye yol ver, dışarıdan ara malı getir, sat bu daha rahat. İşte ben bunu söylüyorum. Olay ekonomik boyuttan, sosyal boyuta kayıyor.

"Terleyenler terleyenleri anlıyor"

Ben burada yıllarca terledim, orada da terleyenler var. Terleyenler terleyenleri anlıyor. Sektörde terleyenleri dinlemek gerekir. Ben onları dinlediğim zaman şunu görüyorum: 40 yıldır sektörde olanlar "Hiçbir zaman bu kadar kar marjı düşük, bu kadar zararına satış yapmamıştık" diyorlar. Bunların sesi artmaya başladı. Böylesine bir durumda bizim bu feryatları çok iyi analiz edip, ihracatçının yanında olduğumuzu göstermemiz gerekir. Dönüp üretimle ilgilenmemiz ve maliyetleri aşağıya indirmemiz gerekir.

'Faiz 10 puan yüksek'

"Ekonomistin arka sayfasında para birimleri vardır, değerleri ve faiz oranları vardı. Eskiden TL bütün bu değerleri altüst ederdi. Çünkü TL 7 haneliydi diğerleri 2-3 haneliydi ve bunların bulunduğu sütunları bozardı. Senelerdir süren bu sorunu 6 sıfır atarak çözdük. Bu arka sayfayı yapanlar bize teşekkür ederek onları büyük bir sorundan kurtardığımızı söylediler. Oraya baktığımızda enflasyonumuz yüzde 8, faizimiz yüzde 18. Açıktan yüzde 10 bir kazanç var. Dünyanın başka hiçbir ülkesinde böyle bir kazanç yok. Diğer örneklerde 1-2 puan bir kazanç olabilir. Reel enflasyonla, reel faiz arasındaki fark bu kadar farklı olamaz. Bu nedenle Türkiye'ye yatırımlar portföy yatırımı olarak geliyor, çabuk çevrilebilir parmağı taşın altına koymadan döviz girişi oluyor. Amaçlanan ise direk ve net sermaye girişidir. Kulaklardan, burunlardan döviz fışkırmasının nedeni de bu. Henüz kaynağı açıklanmayan bir para ve dışarıdan gelen portföy yatırımı içeride ciddi bir şekilde dolarizasyon sürecini başlatıyor. Faiz oranlarının aşağı çekilmemesinin kuru dengeleyici etkiden de uzak bırakıyor. Kur rejimiyle ilgili çalışmaları yapan arkadaşlarımız IMF ve Dünya Bankası ve diğer uluslar arası para sisteminin belli odaklarıyla yaptıkları görüşmelerde bu şekilde devam kararı alındı. Bunun için kur sisteminin değişikliği şu anda söz konusu olmaz."

'THY ay yıldızlı bayrağı taşısın'

THY, özelleştirmesi ne olursa olsun ay yıldızlığı bayrağı taşısın istiyorum. Bu duygusal yanım. Siz gidip o ülke-lerde ihaleye girerken, kendi ülkenizde bu ülkelerin firmasına kapılarınızı kapatıyorsanız orada bir çifte standart vardır.

'Saddam başına geleceği biliyordu'

Tarihteki Moğol istilasına benzer bir istilanın Irak'a yapılacağını söyledik. "Siz ne yaparsanız yapın, onlar bizi bombalayacaklar" dedi. O da başına geleceği biliyordu. Hisler ve duygular devlet adamlığında yoktur.

'Kızım Aybüke ekonomist olacak'

Kızım Aybüke bu yıl üniversite sınavına girdi. 7 tane tercih yaptı. İşletme, iktisat, siyaset bilimi ve iç mimari. Tahmin ediyorum işletme veya iktisat olacak. Ya bir meslektaşımız olacak ya da iyi bir ekonomist olacak.