Irak'ın başkenti Bağdat'ta son ana kadar süren pazarlıklar Yeni Irak Anayasası'nın tamamlanmasına yetmedi. Irak'ta anayasanın parlamentoya sunulması için beklenen süre önceki gün tamamlandı. Şiiler, Sünniler ve Kürtler arasında federalizm ve anayasada İslam'ın oynayacağı rol için anlaşma sağlanamayınca anayasanın parlamentoya sunulması bir hafta ertelendi.

Petrol gelirlerinin paylaşılması ve federalizm konusunda baştan beri yaşanan uzlaşmazlıklar giderilemeyince ülkenin geçici anayasasında yapılan değişiklikle nihai anayasa taslağının hazırlanması için komisyona bir hafta ek süre verildi. Anayasa taslağının meclise sunulmasıyla ilgili sürenin sona ermesine 20 dakika kala yapılan oylamada, milletvekillerinin üçte ikisinden fazlası öneri lehinde oy kullandı.

Irak'ta anayasa taslağının parlamentoya sunulması için öngörülen süre önceki gün dolarken, Şii, Sünni ve Kürt liderlerin gece geç saatlere kadar süren pazarlıkları sonuç vermedi. Federalizm ve İslam'ın rolü üzerindeki anlaşmazlıklar aşılamayınca anayasanın parlamentoya sunumu bir hafta ertelendi.

Federalizme Irak'ı böleceği gerekçesiyle karşı çıkan Sünniler ABD baskısı, Şiilerle Kürtlerin ikna çabalarına rağmen geri adım atmadı. Şii ve Kürt tarafının parlamento çoğunluğuna dayanarak Sünnileri dikate almayıp taslağı parlamentoya sunma çabası meşruluğu zedeleyeceği ve referandumu olumsuz etkileyeceği kaygısıyla kabul görmedi.

Bölünme tehlikesi büyüyor

Irak'taki anayasa görüşmelerini ve anayasa taslağının hazırlanması için Irak Parlamentosu'nun anayasa komisyonuna tanıdığı bir haftalık ek süreyi yorumlayan İngiliz basını, ülkenin iç savaş ve bölünme tehlikesiyla karşı karşıya olduğu yorumlarında bulundu.

İngiliz The Independent gazetesi, etnik sınırları çok belirgin olmayan bir Irak'ta bölünme yaşanması halinde, bunun ülkede çok fazla kan dökülmesine neden olacağına dair uyarılarda bulundu. Independent yazarı Robert Fisk de, anayasa konusunda ülkenin bir çıkmazda olduğuna dikkat çekti. Fisk, bir kısmını Kuzey Irak'a ayırdığı yazısında, Kürtlerin kendisini ismen olmasa da fiilen bir devlet ilan etmesi halinde, Türkiye'nin Irak sınırına asker sevk etmesini muhtemel görüyor.

Guardian gazetesi de, komisyondaki anlaşmazlığın, Kerkük'ün statüsünden kaynaklandığını yazdı. Gazete, Kerkük'ün, Kürtlerin ülkeden ayrılmasının ilk adımı olacağını belirterek, bu konunun ertelenmesinin pek de akıllı bir adım olmayacağını ima etti.

Barzani: Sorumlu Kürtler değil

Kuzey Irak'ta oluşturulan bölgesel hükümetin başbakanı Neçirvan Barzani, anayasa taslağının hazırlanmasındaki gecikmeden Kürtlerin değil, Saddam Hüseyin dönemini özleyen Sünni politikacıların sorumlu olduğunu savundu. Finincial Times'a bir makalye yazan Barzani, anayasanın hazırlandığı komisyon masasına, ABD, İngiltere ve Fransa'nın Kuzey Irak'ta oluşturduğu güvenli bölge ve 1991'den bu yana beri elde sahip oldukları özerklikten vazgeçmek için oturmadıklarını söyledi. Kerkük'ün tarihsel ve coğrafi olarak Kürdistan'a ait olduğunu öne süren Barzani, Kerkük'ün Irak Kürdistan'ının geri kalan kısmına katılması için bir referandum takviminin belirlenmesi gerektiğini savundu. Neçirvan Barzani, Kerkük'ün kalıcı anayasada Kürtlerin kırmızı çizgilerinden birisi olduğunu dile getirerek, taleplerinin karşılanmaması halinde Kürtlerin anayasaya 'hayır' diyeceğini kaydetti. Geçen Ocak ayında yapılan gayrı resmi bağımsızlık referandumunda Kürtlerin yüzde 98'inin Irak'tan ayrılmak istediğinin ortaya çıktığını belirten Barzani, Kürtlerin, Irak'tan kopmamayı kabul etmesi için haklarının korunduğuna ikna olması gerektiğini belirtti.

Öte yandan, ABD Dışişleri Bakanı Condoleezza Rice , Washington'da geç saatlerde düzenlediği basın toplantısında, anayasa taslağının yeni verilen sürede tamamlanacağı öngörüsünde bulundu. Rice, "Irak'ta demokrasinin işlemesine tanık oluyoruz. Iraklılar önemli ilerleme kaydetti" diye konuştu.

BAĞDAT

Bush komisyonu övdü

Irak'ta yeni anayasayı oluşturma çabalarının zamanında tamamlanamamasına karşı ABD Başkanı George W. Bush yönetimi, varılan noktayı demokrasinin başarısı olarak değerlendirdi. Irak parlamentosunun yeni anayasanın hazırlanması için müzakerecilere bir haftalık bir süre daha tanımasının ardından Teksas'taki çiftliğinde dinlenen Başkan Bush, yazılı bir açıklama yayımladı. Bush, açıklamasında, "Iraklıların çabaları, demokrasi için bir armağan olup, zor sorunların tartışma, müzakere ve taviz yoluyla barışçı şekilde çözümü yönünde bir örnek oluşturdu" ifadesini kullandı. Bush, müzakerecilerin çözüm sağlama çabalarını "kahramanca" sözüyle nitelendirdi.

« Geri Dön